Гістарыяграфічны агляд праблемы: змест адукацыі ды выхавання падчас пераходу ад антычнасці да Сярэднявечча
Ключевые слова:
гістарыяграфія, Сярэднявечча, змест выхавання, антычнасць, адукацыя, царква, хрысціянстваАннотация
На аснове прац айчынных і замежных даследчыкаў праведзены кароткі гістарыяграфічны агляд праблемы: змест адукацыі ды выхавання ад антычнасці да Сярэднявечча. Паказана палітра поглядаў розных гісторыкаў (апошніх стагоддзяў) па пытаннях змены зместу адукацыйнавыхаваўчага працэсу падчас пераходу заходнееўрапейскага грамадства ад антычнасці да Сярэднявечча. Ставілася задача высветліць: што пісалі?; як успрымалі вышэйадзначаныя змены?; на якіх аспектах (адносна кантэнту навучання) засяроджвалі сваю ўвагу даследчыкі?. Што засталося недаследаваным менавіта з пункту гледжання зместу (кантэнту) навучання і выхавання? Не апошняй задачай, з’яўлялася (па-магчымасці) паказаць погляды гісторыкаў розных краін на адну і тую ж праблему. Выявіць супадзенне іх меркаванняў. Адрозненне ці пярэчанне сфармуляваным высновам. Цікавіла, канешне, і база крыніц, абгрунтаванасць поглядаў, ды іншыя розныя аспекты.
Библиографические ссылки
Пілецкі, В. А. Пра адрозненне антычнай і сярэднявечнай адукаванасці / В. А. Пілецкі // Весці Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі. Серыя гуманітарных навук. – 2024. – Т.69, №1. – С.25 – 35.
Леднев, В. С. Содержание образования: сущность, структура, перспективы: научное издание / В. С. Леднев. – 2-е перераб. изд. – М. : Высш. шк., 1991. – 223 с.
Бабинский, М. Б. Теория образовательного процесса / М. Б. Бабинский. – М.: «Физматкнига». 2010 – 368 с.
Ситаров, В. А. Содержание образования эпохи раннего Средневековья / В. А. Си-таров // Теория обучения. Теория и практика : учебник для бакалавров / В. А. Ситаров. – Москва : Издательство Юрайт, 2021. – 447 с.
Litak, S. Historia wychowania do Wielkiej rewolucji Francuskiej / Stanistaw Litak / wydanie drugie, poprawione i uzupelnione. – Kraków: Wydawnictwo WAM wsf-p “IGNATIANUM”, 2005. – 256 s.
Пілецкі, В. А. Французская гістарыяграфія першай паловы ХІХ ст. пра змест выхавання і адукацыі ў антычнасці ды Сярэднявеччы / В. А. Пілецкі // «Интернаука»: научный журнал – № 17(334). Часть 6. – М., Изд.: «Интернаука», 2024. – 56 с. С. 47–54.
Histoire de la civilisation en France, depuis la chute de l’Empire Romain, par м. Guizot. Nouvelle edition. V.2. Paris: Didier, Libraire-Éditeur, 1846. – 408 р.
Viriville, V. L’instruction publique en Europe et principalement en Franse depuis le creistianisme jusqu’a nos jours. Universitе́s, collе́ges ecoles des deux sexes, acadе́mies, bibliothѐques publiques, etc. / Vallet de Viriville. / Illustration archeologiques executeas sous la direction de Ferdinand Serе́, directore artistique du grande ouvrage «Moyen age et la Renaissance». Paris: Administration du Moyen age et la Renaissance, 1848. – 400 р.
De l’Instruction publique au Moyen age (VIII au ХVI siecle), par Charles Stallaert, et Philippe van der Haeghen (Couronnе́ par l’Acadе́mie royale de Belgique, le 8 mai 1850). 2-ed. Bruxelles: Imprimerie de Ch. Lelong, 1853. – 441 p.
Список Советов Ахена // [Электронный ресурс]. – 2024. – URL.: па: https://fr.wikipedia.org/wiki/Liste_des_conciles_d%27Aix-la-Chapelle. (дата обращения: 08.04.2024).
Алексин, К. В. Пастырское попечение как дисциплина и направление подготовки / К. В. Алексин // [сайт]. – 2024. – URL.: https://cyberleninka.ru/article/n/pastyrskoe-popechenie-kak-distsiplina-i-napravlenie-podgotovki/viewer. (дата обращения: 10.04.2024).
История образования. Средние века: священные тексты и первые университеты // [сайт]. – 2023. – URL.: https://levelvan.ru/pcontent/obrazovanie-9/srednie-veka. (дата обращения: 28.03.2024).
Specht, F.A. Geschichte Des Un-terrichtwesens in Deutschland: Von Den Altesten Zeiten Bis Zur Mitte Des Dreizehnten Jahrhunderts / von Franz Anton Specht. – Stuttgart: Verlag der J.G. Cotta'schen Buchhandlung. 1885. – 411 s.
Marrou, H.-I. Histoire de l'éducation dans l’antiquité / H.-I. Marrou. – Paris: ed. Revue et augmentee, 1965. – 425 р.; (Марру, А.-И. История воспитания в античности (Греция) / А.-И. Марру / пер. с фр. А.И. Любжина, М.А. Сокольской, А.В. Похомовой; ред. А.И.Любжин. – М.: «Греко-латинский кабинет» Ю.А. Шичалина, 1998. – 425 с.
Yun Lee Too, A. New History of Education in Antiquity / traduction en français de Jean-Marie Paille: L’Histoire de l’éducation dans l’antiquité et l’historiographie contemporaine. – 2024. – URL.: https://books.openedition.org/pumi/10362. (дата обращения: 10.05.2024).
Riché, P. Réflexions sur l'histoire de l'éducation dans le Haut Moyen Âge (Ve-XIe siècles) / Pierre Riche. – 2024. – URL.: https://www.persee.fr/doc/hedu_0221-6280_1991_num_50_1_2492. (date d'accès: 03.04.2024).
Riche, P. Е́coles et enseignement dans le Haut Moyen Age / Pierre Riche / Les е́coles et l’enseignement dans l’Occident chrе́tien de la fin du V siecle au milieu du XI siѐcle. Collection historique dirigе́e par Paul Lemerle et Maurice Agulhon). Paris: Aubier Montaigne, 1979. – 463 р.
Августин, А. Христианская наука или Основания Герменевтики и Церковного красноречия /Аврелий Августин. – 2024. – URL.: https://azbyka.ru/otechnik/Avrelij_Avgustin/hristianskaja-nauka-ili-osnovanija-germenevtiki-i-tserkovnogo-krasnorechija/#sel=152:247,152:247. (дата обращения: 19.03.2024).
Второзаконие 21. Современная Тора: 12-14. – 2023. – URL.: https://bible.by/erv/5/21/. (дата обращения: 27.03.2024).
References
Pіleckі V.A. Pra adroznenne antychnaj і syarednyavechnaj adukavanascі [On the difference between ancient and medieval education]. Vesczi` Naczy`yanal`naj akade`mi`i` navuk Belarusi`. Sery`ya gumani`tarny`kh navuk [Proceedings of the National Academy of Sciences of Belarus. Humanities Series]. 2024, vol. 69, no. 1, pp.25 – 35. (In Russian)
Lednev V.S. Soderzhanie obrazovaniya: sushchnost', struktura, perspektivy [Contents of education: essence, structure, prospects]. Moscow, 1991, 223 p. (In Russian)
Babinskij M.B. Teoriya obrazovatel'nogo processa [Theory of the educational process]. Moscow, «Fizmatkniga». 2010, 368 p. (In Russian)
Sitarov V.A. Soderzhanie obrazovaniya epohi rannego Srednevekov'ya [The content of education in the early Middle Ages]. Teoriya obucheniya. Teoriya i praktika [heory of learning. Theory and practice]. Moscow, Izdatel'stvo YUrajt, 2021, 447 p. (In Russian)
Litak S. Historia wychowania do Wielkiej rewolucji Francuskiej. wydanie drugie, poprawione i uzupelnione Kraków, Wydawnictwo WAM wsf-p “IGNATIA-NUM”, 2005, 256 p.
Pіleckі V.A. Francuzskaya gіstaryyagrafіya pershaj palovy ХІХ st. pra zmest vyhavannya і adukacyі ў antychnascі dy Syarednyavechchy [French historiography of the first half of the 19th century on the content of upbringing and education in antiquity and the Middle Ages]. «Internauka»: nauchnyj zhurnal [Internauka": scientific journal]. CHast' 6. Moscow, «Internauka», 2024, no. 17(334), pp. 47–54. (In Russian)
Histoire de la civilisation en France, depuis la chute de l’Empire Romain, par m. Guizot. Nouvelle edition. V.2. Paris, Didier, Libraire-Éditeur, 1846, 408 r.
Viriville V. L’instruction publique en Europe et principalement en Franse depuis le creistianisme jusqu’a nos jours. Universités, colléges ecoles des deux sexes, académies, bibliothèques publiques, etc. Illustration archeologiques executeas sous la direction de Ferdinand Seré, directore artistique du grande ouvrage «Moyen age et la Renaissance». Paris: Administration du Moyen age et la Re-naissance, 1848, 400 r.
De l’Instruction publique au Moyen age (VIII au ХVI siecle), par Charles Stallaert, et Philippe van der Haeghen (Couronné par l’Académie royale de Belgique, le 8 mai 1850). 2-ed. Bruxelles: Imprimerie de Ch. Lelong, 1853, 441 p.
Spisok Sovetov Ahena [List of Aachen Councils]. 2024. (In Russian). Available at: https://fr.wikipedia.org/wiki/Liste_des_conciles_d%27Aix-la-Chapelle. (accessed: 08.04.2024).
Aleksin K.V. Pastyrskoe popechenie kak disciplina i napravlenie podgotovki [Pastoral care as a discipline and direction of training]. (In Russian). 2024. Available at: https://cyberleninka.ru/article/n/pastyrskoe-popechenie-kak-distsiplina-i-napravlenie-podgotovki/viewer. (accessed: 10.04.2024).
Istoriya obrazovaniya. Srednie veka: svyashchennye teksty i pervye universitety [History of Education. Middle Ages: Sacred Texts and the First Universities]. (In Russian). 2023. Available at: https://levelvan.ru/pcontent/obrazovanie-9/srednie-veka. (accessed: 28.03.2024).
Specht F.A. Geschichte Des Un-terrichtwesens in Deutschland: Von Den Altesten Zeiten Bis Zur Mitte Des Dreizehnten Jahrhunderts. Stuttgart, Verlag der J.G. Cotta'schen Buchhandlung. 1885, 411 p.
Marrou H.-I. Histoire de l'éducation dans l’antiquité. Paris. Ed. Revue et augmentee, 1965, 425 r.
Yun Lee Too A. New History of Education in Antiquity, traduction en français de Jean-Marie Paille: L’Histoire de l’éducation dans l’antiquité et l’historiographie contemporaine. 2024. Available at: https://books.openedition.org/pumi/10362. (accessed: 10.05.2024).
Riché P. Réflexions sur l'histoire de l'éducation dans le Haut Moyen Âge (Ve-XIe siècles). 2024. Available at: https://www.persee.fr/doc/hedu_0221-6280_1991_num_50_1_2492. (accessed: 03.04.2024).
Riche P. Écoles et enseignement dans le Haut Moyen Age. Les écoles et l’enseignement dans l’Occident chrétien de la fin du V siecle au milieu du XI siècle. Collection historique dirigée par Paul Lemerle et Maurice Agulhon). Paris: Aubier Montaigne, 1979, 463 r.
Avgustin A. Hristianskaya nauka ili Osnovaniya Germenevtiki i Cerkovnogo krasnorechiya [Christian Science or the Foundations of Hermeneutics and Ecclesiastical Eloquence]. (In Russian). 2024. Available at: https://azbyka.ru/otechnik/Avrelij_Avgustin/hristianskaja-nauka-ili-osnovanija-germenevtiki-i-tserkovnogo-krasnorechija/#sel=152:247,152:247. (ac-cessed: 19.03.2024).
Vtorozakonie 21. Sovremennaya Tora: 12-14 [Deuteronomy 21. Modern Torah: 12-14.]. (In Russian). 2023. Available at: https: //bible.by/erv/5/21/.(accessed: 27.03.2024).